Bogactwo kultur, muzyka z całego świata, polscy i zagraniczni artyści, wyjątkowe instrumenty i nieznane dźwięki, tematyczne bloki muzyczne, ważne rozmowy, egzotyczne warsztaty i magiczne wieczory – od 23 do 30 września w Warszawie pod PKiN.
Rytmy Karaibów z domieszką melodii z Andów oraz tureckie dźwięki klarnetu, bağlama i kanuna, czyli otwarcie Festiwalu
Trzynastą edycję Festiwalu Skrzyżowanie Kultur 23 września otworzyła uzdolniona wokalistka, kompozytorka i instrumentalistka reprezentująca młode pokolenie kolumbijskich artystów – Marta Gómez. Wraz ze swoim zespołem łączy różne elementy typowe dla muzyki latynoamerykańskiej: karaibskie rytmy, andyjskie nostalgiczne melodie, kolumbijskie czy boliwijskie tańce, a także znakomicie splata je z latynoskim jazzem oraz popem. W swoich tekstach Marta sięga do codziennych ludzkich historii, emocji i nostalgii. Kilkukrotnie była nominowana do nagrody Latin Grammy, a w 2014 roku otrzymała ją za najlepszy album z muzyką dla dzieci pt. „Coloreando”. Najmłodsi festiwalowicze będą mieli okazję posłuchać go na specjalnym dedykowanym im koncercie pt. „Muzyczne malowanki – kolorowy świat Ameryki Łacińskiej” już 24 września.
Drugą gwiazdą inauguracyjnego wieczoru byli mistrzowie melodii, improwizacji i nastroju, czyli zespołów Taksim Trio (Turcja). Ich znakiem szczególnym jest zespolenie trzech instrumentów i trzech muzycznych osobowości. Hüsnü Şenlendirici (klarnet), Ismail Tunçbilek (bağlama) i Aytaç Doğan (kanun) to wirtuozi swoich instrumentów i jedni z najbardziej znanych obecnie tureckich muzyków. Ich słuchaczy zachwyca przede wszystkim przenikanie się w ich muzyce różnorodnych wpływów: od jazzu i bliskowschodniej muzyki cygańskiej przez otomańską klasykę, do tureckiej popularnej arabeski i popu. Nieustającą inspiracją dla zespołu jest Stambuł, jedno z najpiękniejszych miast na świecie, będące tyglem kulturowym i pomostem (także dosłownym) pomiędzy Europą a Azją. Taksim to nie tylko nazwa głównego placu i serca tego miasta, lecz także termin oznaczający improwizację – najwyższą formę tureckiej sztuki muzycznej.
Raga, karnatycki śpiew, cumbia i kawa, czyli festiwalowy fokus na Indie i Kolumbię
Jak co roku Organizatorzy Festiwalu postarali się przybliżyć jego uczestnikom – poprzez muzyczne i kulturalno-społeczne pozycje w programie – kolejne zakątki świata. Podczas tegorocznej edycji na świeczniku znalazły się Indie i Kolumbia. Drugi dzień wydarzenia (24 września) wypełniła muzyka z Indii – na scenie głównej wystąpili Purbayan Chatterjee i Ranjani & Gayatri. Purbayan Chatterjee to jeden z najlepszych sitarzystów młodego pokolenia, a także kontynuator słynnej gharany. Purbayan szybko dał się poznać jako mistrz nie tylko klasycznej ragi, lecz także jako artysta, który łączy muzyczne doświadczenia z innymi gatunkami, szczególnie jazzem. Na muzykę patrzy przez pryzmat teorii dziewięciu ras, która jest sercem indyjskiej estetyki. Z kolei Ranjani & Gayatri to słynny siostrzany duet znakomicie interpretujący południowoindyjską muzykę karnatycką, który otrzymał większość najważniejszych nagród przyznawanych indyjskim artystom. Słuchacze cenią go za perfekcyjne zespolenie głosów, bogatą paletę technik ornamentacyjnych i wyobraźnię muzyczną. Śpiewają w wielu językach, m.in. w sanskrycie, hindi, marathi, tamilskim i gudżarati. Ranjani & Gayatri następnego dnia (25 września) poprowadziły również warsztaty muzyki i śpiewu karnatyckiego. Przed nimi zaś odbyła się debata z udziałem ekspertów z Wydziału Orientalistycznego UW pod opieką polskiego orientalisty, filozofa i kulturoznawcy – Piotra Balcerowicza – i tytułem „Czy indyjska mozaika religijna się sprawdziła?”.
Czwarty dzień festiwalu był poświęcony Kolumbii. Rozpoczął się od panelu dyskusyjnego wokół kawy. Debata „Cena kawy” krążyła wokół tematów: rynku kawy, skutków społecznych i politycznych handlu kawą, a także tego, jak my – konsumenci w Europie – nieświadomie wpływamy na życie ludzi na drugim końcu świata. Tego dnia również odbyły się warsztaty – tym razem kolumbijskiej cumbii prowadzone przez Compañía de Danza Sentimiento Cimarrón. Słowo „cumbé” oznacza nic innego jak „fiestę”, tak więc uczestnicy warsztatów mieli gwarantowaną dobrą zabawę!
Brzmi znajomo, czyli Sounds Like Poland po raz kolejny na Festiwalu
Po raz kolejny w programie pojawił się blok muzyczny Sounds Like Poland (27 września), którego celem jest promocja polskich artystów w kraju i za granicą. Każdego roku Organizatorzy wybierają najciekawsze zespoły folkowe, które wystąpią na festiwalowej scenie. Tym razem były to: Warszawska Orkiestra Sentymentalna, Adam Strug oraz Kapela ze Wsi Warszawa i muzycy Mazowsza. Ta ostatnia to niewątpliwie najbardziej znany na świecie polski zespół folkowy, który w tym roku obchodzi swoje 20-lecie. Z tej okazji na Festiwal Skrzyżowanie Kultur przygotował specjalny koncert będący ukłonem w stronę swoich dawnych mistrzów z ukochanej przez muzyków krainy – Mazowsza. To symboliczny powrót do początków zespołu. Z kolei Adam Strug to artysta śpiewający tradycyjne polskie pieśni oraz własne piosenki silnym i charakterystycznym głosem, który jest jego znakiem rozpoznawczym. Rozgranicza przy tym dwa nurty – w swojej twórczości jest eklektyczny, a w tradycji zachowawczy. Warszawska Orkiestra Sentymentalna powstała natomiast z zamiłowania do dawnych, przedwojennych melodii i piosenek, dzięki czemu szturmem zdobyła serca słuchaczy. Podczas ich koncertów można było poczuć ducha międzywojennej rewii oraz zatańczyć do tang, slo-foxów, foxtrotów i walczyków.
Kolektyw Europa, czyli muzyczna współpraca
Już po raz trzeci Kolektyw Europa jako blok muzyczny znalazł się w programie Festiwalu. Projekt jest pomysłem na współpracę w regionie oraz pokazanie siły i potencjału muzyków z naszej części świata, a także muzyczną podróżą po Europie Środkowo-Wschodniej. W tym roku (28 września) mogliśmy zobaczyć wyjątkowy sceniczny pojedynek smyczkowych wirtuozów z Polski i Węgier. Félix Lajkó (Węgry), charyzmatyczny skrzypek i mistrz cytry oraz Vołosi (Polska), zespół łączący klasyczne muzykowanie z tradycją górali Beskidu Śląskiego, pierwszy raz spotkali się na jednej scenie. Muzycy poznali się wiosną tego roku w Budapeszcie, a połączył ich wspólny duch żywiołowej karpackiej muzyki. Jako drugi zespół wystąpił Fanfara Tirana (Albania), czyli jedna z najciekawszych bałkańskich orkiestr dętych, sięgająca po inspiracje nie tylko z ojczystej Albanii, bo i do południowoalbańskiej muzyki kaba. To muzyka łącząca w sobie namiętność i powściągliwość. Jej połączenie z rasowym brzmieniem bałkańskiej orkiestry dętej dało efekt prawdziwie hipnotyzujący.
Ale to nie wszystko. Wśrod programowych festiwalowych propozycji znalazł się również dzień pod hasłem TROPICAL DISCOTHEQUE (29 września), czyli propozycja dla fanów etnicznej muzyki w tanecznym wydaniu. To prawdziwy wieczór dance friendly, o którego atmosferę zadbali Kondi Band (USA, Sierra Leone), BaBa ZuLa (Turcja), Meridian Brothers (Kolumbia), a także DJ Emile Omar (Francja). Na zakończenie (30 września) dwa koncerty – Ballaké Sissoko & Vincent Ségal (Mali/Francja), czyli zachwycające i bardzo subtelne połączenie dwóch instrumentów – wiolonczeli i zachodnioafrykańskiej harfy kora oraz Aziza Brahim (Sahara Zachodnia), czyli prawdziwy i muzyczny głos uchodźców, którzy nie mają swojego miejsca na Ziemi.
Więcej informacji: www.festival.warszawa.pl .
Program 13 Festiwalu Skrzyżowanie Kultur
bilety: 15 zł / w tym 8% VAT/, dla dzieci do lat 3 wstęp wolny
DJ Emile Omar (Francja) – miejsce: barStudio, wstęp wolny
godz. 16:00 panel dyskusyjny Korzenie kultury polskiej
godz. 19:00 Ballaké Sissoko & Vincent Segal (Mali, Francja), Aziza Brahim (Sahara Zachodnia)
bilety: 40 zł / w tym 8% VAT/
***
Festiwal Skrzyżowanie Kultur odbywa się od 2005 r. Łącznie wystąpiło na nim ok. 250 artystów z 61 krajów i 6 kontynentów. Jest największą w Polsce prezentacją muzyki świata i wielokulturowości. Program wydarzenia przygotowuje Rada Programowa: Maria Pomianowska (dyrektor artystyczna), Maciej Szajkowski, Marta Dobosz, Anna Szewczuk-Czech oraz Jakub Borysiak. Organizatorem festiwalu jest Stołeczna Estrada.